Οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου χρειάζονται στο ανοσοποιητικό μας σύστημα για κάποιες αμυντικές του λειτουργίες. Αλλά αν το ποσοστό τους αυξηθεί και δεν μπορεί να ελεγχθεί από τους προστατευτικούς αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς του οργανισμού μας, τότε παρουσιάζεται οξειδωτικό stress.
Οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου είναι μόρια με ένα ασύζευκτο, υψηλά ενεργό, ηλεκτρόνιο. Για να εξισορροπήσουν την δομή τους, αποσπούν ηλεκτρόνια από γειτονικά μόρια μετατρέποντας τα μόρια αυτά σε ελεύθερες ρίζες, ξεκινώντας έτσι μία αλυσιδωτή αντίδραση που προκαλεί βλάβες στις κυτταρικές δομές του οργανισμού συμπεριλαμβανομένων των πρωτεϊνών, των λιπιδίων και του DNA. Η πολύ μεγάλη βλαπτική επίδραση των ελευθέρων ριζών οφείλεται ακριβώς στον πολλαπλασιασμό των μεταβολών που προκαλούνται από παρόμοιες αλυσιδωτές αντιδράσεις.
Συνήθως, ο οργανισμός είναι σε θέση να καταπολεμήσει τη βλαπτική δράση των μορίων αυτών. Όμως το κάπνισμα, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, το άγχος η ατμοσφαιρική ρύπανση, η σωματική κόπωση, η κακή διατροφή, τα χημικά πρόσθετα των τροφών καθώς και η λήψη φαρμάκων μειώνουν την ικανότητα αυτή του οργανισμού. Έτσι, τα κύτταρα καταστρέφονται από τα μόρια αυτά. Δυστυχώς η αφθονία των τοξινών στην ζωή αναγκάζουν το σώμα να παράγει πολύ περισσότερες ελεύθερες ρίζες για να εξουδετερώσει βακτήρια εισβολείς. Αν η διαδικασία αυτή βγει εκτός ελέγχου τότε μερικές ελεύθερες ρίζες προκαλούν βλάβες στα ίδια μας τα κύτταρα, όπως συμβαίνει στις αυτοάνοσες ασθένειες.
Οι βιταμίνες A, D και E, καθώς και διάφορα φυτοχημικά, όπως οι φαινόλες, οι πολυφαινόλες και τα φλαβονοειδή αντιδρούν με τις ελεύθερες ρίζες και τις καθιστούν ακίνδυνες μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών χρόνιων εκφυλιστικών νοσημάτων.
